Okkur žykjir vęnt um ef žiš skrifiš ķ gestabókina og segiš ykkar įlit į efni sķšunnar.
Hugleišingar Jónu Rśnu
Synd: sjįlfskaparvķti sišfjötrašra
Eitt af žvķ sem veldur stórum hópi kristinna manna miklu kvalręši
er hin svokallaša synd. Slķkir velta mikiš fyrir sér hvaš hśn ķ raun sé. Viš setjum hana oftast ķ samband viš hluti sem eru sišferšilega ósęmilegir og sęra žvķ bęši blygšunarkennd og sómatilfinningu žeirra sem fyrir verša.
Sagt er ķ kristninni
aš viš mennirnir séum allir fęddir syndarar.
En eins og viš munum sem fórum ķ sunnudagaskóla į sķnum tķma og kynnt höfum okkur kristin fręši, žį er sagt frį žvķ aš fyrsta syndin hafi įtt sér staš į himnum žegar Lśsķfer taldi žaš geta skipt sköpum fyrir sķna framtķš aš verša Guši lķkur. Hann var hrokafullur, sjįlfumglašur, sišlaus og skorti samvisku, enda tįkn fyrir žaš vonda eša Satan sjįlfan, og einmitt vegna žessara ešliskosta žį vildi hann ķ Himnarķki, żta Guši frį og nį sjįlfur völdum.
En örlög hans voru
aš verša rekin śr žessari vistarveru Gušs. Sķšan munum viš eftir sögunni ķ bókinni helgu, um Adam og Evu. Žeim var eins og allir žekkja, bannaš af Drottni aš borša įvexti af Skilningstrénu. En žau létu sér ekki segjast og įtu hin forbošna įvöxt af Skilningstré góšs og ills og uršu žess vegna syndarar, nakin fyrir Guši.
Žess vegna er tališ
mešal kristinna aš rekja megi upphaf syndarinnar annars vegar ķ brot Lśsķfers sem var kastaš af Himnum og hins vegar ķ framferši Evu žegar hśn fékk Adam til aš borša įvöxt hins forbošna Skilningstrés žvert į vilja Föšurins.
Mišaš viš ofangreind atriši
er vķst aš allir afkomendur žessara įgętu hjóna eru ķ ešli sķnu eins og įšur var sagt, sjįlfgefnir syndarar eins kemur fram ķ sögun sona Adams og Evu. En mér finnst sjįlfri hugžekkara og bęrilegra aš lķta į slķka nišurstöšu sem tįkn um aš viš getum ekki veriš algóš, sökum žess aš žau voru žaš ekki, og eins og kunnugt er koma syndir fešranna nišur į afkomendunum ķ einhverjum skilningi.
En sį sem įkvešur aš velja leiš žess ranga,
aš gera žaš forbošna, hann velur aš haga lķfi sķnu ķ samręmi viš alla žį ešliskosti sem vinna gegn mannlegri reisn, framförum og dįšum, ķ einhverjum skilningi žess góša og jįkvęša. Hann hangir žvķ andlega inn ķ žvķ hugarfari og žeirri afleišingu sem skapašist vegna brota Adams og Evu. Žau okkar aftur į móti sem kjósa aš lķfa allt annars konar lķf, sem er lķkara žvķ lķfi sem kemur fram ķ bošoršum Jesś Krists, viš foršumst allt žaš sem möguleika sem żtt gęti undir žį žętti ķ innra lķfi okkar sem višhalda syndinni.
Sem žżšir aš grundvallarmunur
er į žeim sem af įsetningi framkvęma synd og žeim sem gera sér grein fyrir neikvęšum įhrifum hennar og foršast hana, en verša samt vegna ašstęšna sinna og tengsla viš žį sem eru neikvęšir, ķ augum samferšfólks og sķnum eigin, aš syndurum, sem žeir geta ekki veriš.
Meš žessu er ég aš segja
aš viš megum ekki sem fórnarlömb rangrar hegšunar og bresta žeirra sem eru okkur kęrir eša ekki, fordęma okkur sjįlf og įkvarša okkur syndara vegna žess aš öšrum er ešlilegt aš framkvęma slķka og vilja koma žeim yfir į okkur.
Žó svo aš sagt sé ķ hinni helgu bók aš viš séum öll ķ ešli okkar syndara,
žį žżšir žaš ekki aš žaš žurfi aš verša styrkur okkar ķ okkar daglega lķfi.
Viš sem sköpum erum ķ mynd Gušs
höfum frjįlsan vilja og hljótum sem slķk aš geta vališ hvort viš żtum undir og eflum svokallaš mešfętt syndarešli okkar eša leggjum įherslu į aš rękta gušsneistann ķ okkur sjįlfum sem inniheldur allt annaš hugarfar heldur en žaš sem neikvętt hugarfar gerir, sem fyrst og fremst żtir undir syndsamlegt athęfi og tengsl viš okkur sjįlf og ašra.
Viš vitum aš Jesś Kristur var syndlaus og aš hann er sagšur eini mašurinn sem hefur lifaš į žessari jörš sem hefur veriš syndlaus.
Žess vegna getum viš litiš į Jesś Krist sem tįkn og leiš Gušs til okkar mannanna til žess aš hjįlpa okkur til aš žurfa ekki aš takast į viš syndugt ešli ef viš kjósum žaš ekki.
Allt sem hann sagši og gerši
į mešan hann lifši į jöršinni var Guši žóknanlegt og ef viš trśum į hann og treystum honum fullkomlega žį getur sś vissa og sį skilningur leyst okkur fullkomlega frį ęgisvaldi mögulegrar syndar og henginga žvķ hann kenndi okkur ekki bara meš breytni sinni og ķ bošoršum sķnum hvernig rétt vęri aš lķfa heldur meš krossdauša sķnum undirstrikaši hann aš meš sķnu blóši aš viš erum ekki bara hólpin heldur frelsuš ķ ölum syndum og žannig fyrirgefiš.
Ef aš viš sjįlf getum ekki stjórnaš okkar daglega lķfi og hugsunum og athöfnum og lifaš žvķ andlega lķfi sem viš ęttum aš geta lifaš žį höfum viš žessa undankomuleiš sem į aš vera okkur kęr, aš nżta okkur žaš sem Drottinn sendi okkur sem lķkn gegn syndinni sem sonur hans var. Mķn reynsla śr eigin athöfnum og vilja til lķfsins er aš einfaldast sé fyrir utan žessa vissu, aš reyna aš lifa eftir žeim bošoršum sem hann gaf okkur žótt ófullkomin séum.
Ef aš ég geri žaš
žį gengur mér betur aš vinna gegn žessu ešli sem ķ mér er og öšrum mönnum og liggur ķ žvķ aš hafa tilhneigingu til aš gera ranga hluti en vilja žaš ekki. Žessi vissa aš vita aš Kristur meš krossdauša sķnum og blóši įsamt forjóninni, fyrirgaf okkur allar syndir fyrirfram, er mjög góš. En til žess aš slķkt geti oršiš, af žvķ aš viš höfum frjįlsan vilja til góšra og slęmra hluta, žį veršum viš aš sjį žaš sem viš gerum rangt ķ fyrsta lagi og ķ öšru lagi žį veršum viš aš vilja išrast slķkra hluta séu žeir rangir.
Ef viš išrumst žį öšlumst viš vegna krossdauša Krists og žeirrar lękningar sem forsjónin gaf okkur ķ hönum, sjįlfkrafa fyrirgefningu sem hefur sķšan ķ för meš sér nįš. Žetta žżšir aš žaš er į okkar eigin valdi, sem įlķtum okkur syndara, aš leita lķknar og viš fįum hana. En viš fįum hana ekki nema aš fara ķ gegnum Jesś Krist aš Skapara himins og jaršar. Um žessa leiš til lķknar og nįšar megum viš aldrei efast. En af žvķ aš viš höfum frjįlsan vilja žį veršum viš aš óska sjįlf fyrirgefningu synda okkar og išrast žvķ įn išrunar er engin fyrirgefning.
Žaš sem ég hef oršiš vör viš
sķšustu įratugina, žar sem ég hef haft mjög sérstakt sambandi viš ķslensku žjóšina sem hefur ekki sķst legiš ķ žvķ aš fólk hefur leitaš til mķn meš leyndarmįl svokallašra synda sem žaš miklu oftar en ekki hefur įlitiš sig höfund aš, žį hef ég bara oršiš vör viš aš miklu algengara er aš um sé aš ręša einstaklinga sem eru aš taka afleišingum af syndum annarra en alls ekki sķnum eigin og hafa jafnvel alls ekki haft tilhneigingu til aš framkvęma nokkurs konar synd. Žetta hefur veriš venjulegt fólk sem alls ekki hefur lifaš svart-hvķtu lķfi, annaš hvort veriš alvont eša gott heldur allt žar į milli.
Mikiš af žessu fólki
hefur lent ķ žeim hremmingum andleg aš fara aš gera alls kyns hluti sem samręmast ekki upplagi žess og standa sem slķkir žvert į žau bošorš sem žeim er fullkunnugt um hvernig virka. Žegar betur er aš gįš žį kemur mjög oft ķ ljós aš viškomandi er ķ myrkri andlega sem afleišing af einhverjum brotum nįinna eša vandalausra, löngu įšur gegn viškomandi sem hefur gert žaš aš verkum aš hann hefur ekki séš sólina į réttan hįtt. Slķkum er ekki nóg aš finna fyrir kęrleikshvetjandi vilja annarra til handa og vita um umhyggju Drottins, žeir verša aš fį skilning į aš žaš aš taka afleišingum aš rangri breytni annarra eša verša fyrr henni, gerir okkur ekki aš neins konar syndurum.
Sannleikurinn er sį aš
ķ öllu okkar dagfari og lķfi varšandi allt sem viškemur athöfnum okkar og vilja til lķfsins er til stašar stašreyndin orsök og afleišing.
Alveg eins og nótt og dagur eru til, eru til andstęšur viš allt, sumar vetur vor og haust, himinn og jörš, tungl og sól.
Sama er meš andstęšurnar orsök og afleišingu, aš žótt viš tökum stundum afleišingu aš rangri breytni annarra og įlķtum okkur fyrir vikiš vera syndara, žį er orsökin ķ slķkum tilvikum ekki okkar žrįtt fyrir aš afleišingin hitti okkur fyrir.
Žaš sem mér hefur fundist
ķ gegnum samskipti mķn viš samferšafólk mitt žar sem ég hef veriš hlustandi, fyrirbišjandi og žįtttakandi ķ blöšum og į öšrum vettvangi, ekki sķst ķ leyndarmįlum annarra sem einmitt hafa innihaldiš žessa vitund fólks og trś, aš slķkir taka śt ómęlt magn af žjįningu og kvölum einmitt vegna žess aš žaš tekur įbyrgš sjįlft į rangri breytni geranda.
En viš betri skošun
kemur ķ ljós aš orsökin liggur žvert į móti ķ rangri breytni annarra vegna žess aš gerendur hafa žį gert fórnarlömb sķn aš syndurum lķka.
Žetta getur legiš ķ žvķ t.d. Aš raunverlegur syndari, heili rangra athafna, ręšst gegn tilteknu fórnarlambi meš offorsi skemmdarvargsins, brżtur viškomandi nišur og hlešur hann vandlętingu į eigin getu og styrk meš žvķ aš neyša hann til žįtttöku ķ ef til vill óvišurkvęmilegum athöfnum, eins og til dęmis hvers kyns glępastarfsemi, kynlķfsmisnotkun og žaš annaš sem samręmist ekki kristilegu hugarfari sem liggur fyrst og fremst ķ žvķ aš umbera, virša og elska ekki bara sķna nįnustu heldur lķka ašra.
Žess vegna įlķt ég žaš mjög mikilvęgt,
eftir aš hafa kyns žvķ sem margir fela fyrir öšrum vegna skammar, aš viš skošum alltaf žegar viš erum hlašin sektarkennd, sjįlfsafneitun, fyrirlitningu og śtskśfum og įlķtum okkur ekki eiga heima ķ samfélagi manna sökum žess aš okkur skortir kristilegt hugarfar, aš frumskilyrši sé aš viš leggjum grķšarlegan žunga og vilja ķ aš skoša alltaf hvort aš rętur og orsök žess konar afleišinga ķ hugsun geti legiš hjį allt öšrum syndurum en okkur sjįlfum, og žį žeim gerendum sem eru sérfręšingar aš koma eigin athöfnum og vilja į saklausa og fį žį til aš trśa žvķ žeir séu ófyrirgefanlegir, óumbętanlegir og óréttlętanlegir svokallašir syndarar, sem alls ekki er ef orsök rangra athafna okkar liggur ķ vilja einhvers annars sem neyšir okkur til žįtttöku ķ višlķka framferši.
Žetta segir okkur aš okkur
ber aš fara varlega ķ žaš žegar viš erum aš gera okkur aš sjįlfskipušum syndurum sem eigi ekki réttlętisvon eša nįš fyrir Drottni žvķ viš séum svo andstyggileg, aš muna aš viš veršum umfram allt alltaf aš skoša laus viš tilfinningasemi og gešręnar sveiflur, ķ rólegheitunum, hvar ręturnar syndarinnar ķ raun liggja.
Sannaš er,
ekki bara mešal manna heldur vķsindanna lķka og glępasérfręšinga, aš sumir eru žannig ķ innra ešli sķnu, aš žį skortir ekki bara samvisku og ešlilega sišferšiskennd, heldur eru bara hreinlega gušleysingjar og žvķ trśleysingjar og bera enga viršingu fyrir gušlegum žįttum annarra eša kenningum Jesś Krists og verša žvķ fremur syndara heldur en žau okkar sem gerum alls kyns mistök og brjóta af okkur hingaš og žangaš en sjįum žaš. Išrumst žess og viljum breyta betur.
En žeir sem eru sišlausir, verša oftar en ekki annars vegar til aš framkvęma synd og hins vegar til aš nota kęrleiksvana hugsun sķna til aš žvęla öšrum inn ķ sķnar syndir.
Ķ žannig tilvikum er naušsynlegt aš viš greinum algjörlega į milli žeirra sem įstunda syndsamlegt atferli sökum slęgšar og gušleysis og gera ašra aš fórnarlömbum slķks, og okkur hinna sem eru aš vasast ķ ešlilegum hversdagslegum smįsyndum sem žarf aš vinna bug į og išrast vegna, ekki sķst vegna mögulegrar fyrirgefningar Föšurins og nįšar ķ kjölfariš sé slķkt įlitiš naušsynlegt, žó žęr séu ekki svo alvarlegar.
Viš veršum aš foršast eins og heitan eldinn
aš gera okkur aš stórsyndurum vitandi žaš aš orsök svokallašra mistaka okkar sem viš fellum undir synd liggur bara alls ekki ķ okkur sjįlfum heldur žeim sem syndina gerši aš ašal sķnum og hikaši ekki aš beygja okkur undir slķka tign og gera okkur aš žręlum slķks hvors sem okkur lķkaši betur eša verr.
Ef viš höfum ekki sterkan vilja, skżra sómatilfinningu og hįkristilegt hugarfar, til aš standa gegn slķkur, erum viš ķ vondum mįlum. Börn eša umkomulausir, geta svo illa vegna ótta og viljaleysis, stašiš gegn žeim sem hika ekki viš aš brjóta slķka nišur og gera žeim lķfiš į allan hįtt óbęrilegt meš žvķ aš neyša žį til žįtttöku ķ sķnum eigin syndum sem eiga ekkert skylt viš ešli fórnarlambanna.
Žaš sem ég er aš reyna aš segja
meš žessari stuttu grein er aš viš veršum aš skilgreina ešlileg mistök frį svoköllušum syndum.
Hverskyns įsetningsbrot sem ķ ešli sķnu eru neikvęš hljóta sem slķk aš vera einhvers konar syndir. Ef aš viš meš slķkri breytni žvingum ašra inn ķ athafnir sem sżnilega vinna og standa gegn öllu sem kristilegt er, žį žżšir žaš alls ekki aš žeir sem fyrir slķku verša séu syndarar, heldur žvert į móti fórnarlömb syndara.
Meš žessu er ég ekki
aš gera lķtiš śr getu okkar til aš gera mistök žvķ žaš er bara sammannlegt atferli sem viš vegna vanžroska, žreytu eša lélegra ašstęšna, upplżsingaskorts, menntunarleysis, fįkunnįttu eša armęšu, gerum óvart og sjįum kannski ekki fyrr en okkur er bent į žaš af okkur žroskašra fólki eša viš įttum okkur sjįlf į žvķ aš sé tjónahvetjandi og žvķ rangt atferli. Viš reynum žvķ aš sjįlf vegna žess aš okkur žykir aš sjįlfsögšu betra aš lifa og hręrast į mešal manna mistaka og vesenslaus, aš uppręta og vinna bug į višlķka athöfnum.
Žegar allt kemur til alls,
erum viš öll bara žaš sjįlfselsk og sérgóš aš viš kęrum okkur ekkert um žaš aš vera aš vasast ķ allsherjar veseni mistaka sem hafa hörmulegar afleišingar ķ för meš sér fyrir okkar eigin framvindu og vanlķšan. Žvķ er afar ósennilegt aš mistakaferli, hversu glęsilegt sem žaš kann aš vera, sé eitthvaš sem viš viljum halda viš og lįta fį aukiš lķf žvķ viš upprętum žaš og erum ekki tilkippileg aš umvefja žaš og halda viš ef aš viš erum bśin aš įtta okkur į aš einmitt svoleišis ferli gerir okkur ekki bara aš minni manneskjum heldur óbęrileg fyrir okkar sjįlf og ašra. Viš išrumst, bišjumst fyrirgefningar og fįum nįš og óskum hreinleika hjartans žvķ viš viljum komast į nż ķ samfélag viš kęrleiksrķkan Föšur.
Leišarljós okkar til lķknar
og skilnings hlżtur allraf ķ öllum ašalatrišum alveg sama hver bendir okkur į, aš liggja fyrst og fremst ķ gegnum bošorš og kenningar Jesś Krists.
Žvķ okkur žykir betra aš lifa mistakalaus. Išrun okkar veršur aš vera frį hjartans rótum, og innihalda ķ sér löngum og vitund um aš viš getum gert betur.
Viš erum ekki meš žessu aš reyna aš koma okkur undan neins konar afleišingum mistaka okkar, heldur erum viš aš bišja algóšan Guš um aš gefa okkur aukin skilning į žvķ hvernig viš eigum ekki aš haga okkur til žess aš vera sek um mistök og öšlast žannig hreinna hjarta og bjartari hugsun og fyrirgefningu hans, af žvķ aš okkur lķšur betur ķ samfélagi viš Skaparann og vitum aš hann vill hafa okkur žannig. Žess vegna sendi hann okkur lękningu og laus og leiš til sķn ķ gegnum einkason sinn Jesś Krist. Hann meš blóši sķnu og krossdauša, gerši okkur kleift aš fara žessa leišina aš Guši aftur, žaš er, leiš nįšarinnar.
Ešalsyndari er allt annaš fyrirbęri
atferlis og athafna heldur en venjuleg mistakasamfella fólks sem veit ekki aš žaš er aš gera ranga hluti fyrr en žvķ er bent į žaš. Syndari hlżtur alltaf aš vera sį einstaklingur sem śthugsar rangar athafnar og atferli til žess aš valda öšrum tjóni af įsetningi og vilja til aš gera slķkt įn tillits til žess aš žaš geti haft hörmulegar samfelldar afleišingar ķ för meš sér, jafnvel įratugum sķšar fyrir viškomandi fórnarlamb. Žannig elskurnar, sjįum viš aš Jóna Rśna hlašin öllum sķnum mistökum er ekki neins konar demantssyndari, heldur venjulega mistakagśrś, af žvķ aš hśn hefur enga tilhneigingu frekar heldur en 80% af žjóšinni til žess aš śthugsa og vinna markvisst aš einhverjum sóšaverkum ķ hugsum sem hafa ķ för meš mögulega glępsamlegt atferli unniš gegn fórnarlömbum slķks sem getur komiš fram ķ mešal annars hver kyns valdnķšslu, mannfyrirlitningu, forheršingu og vilja til žess aš vinna kęrleiksvana gegn velferš samborgara sinna af slęgš og ófyrirleitni.
Eins og stendur ķ hinni helgu bók:
Elska skaltu nįungann eins og sjįlfan žig. Sannur syndari gerir žaš ekki, hann elskar sjįlfan sig öšrum fremur og jafnvel fremur Guši, žvķ hann trśir ekki į Skapara himins og jaršar žvķ ef hann gerši žaš myndi hann aldrei verša altękur syndari žvķ ķ höfšinu į honum myndu hljóma višvörunarbjöllur sem segšu: Hingaš og ekki lengra, žś mįtt ekki standa gegn lögmįlum Drottins žvķ žau segja aš ekki mega vanhelga neitt barna hans. Į žessu sjįum viš aš grundvallarmunur er į įsetningsbrotum sem žżša synd ķ ešli sķnu og svo venjulegum mistökum okkar hinna sem viljum alls ekki ef viš vitum betur, framkvęma né hugsa neitt sem fellur undir įsetningsbrot vanhelgunar į neinum börnum Föšurins, en veršum stundum óvart vegna vanžroska og skilningsleysis til žess aš misbjóša og vanvirša samferšafólk okkar. Sjįum viš žaš žį gerum viš į žvķ bragarbót žvķ viš sem žannig erum kęrum okkur ekkert um aš vera demants-syndarar.
Aš lokum vķsa ég ķ sįlm 32.12
žvķ Davķš var eins mennskur og hęgt var aš vera og prófaši allan skala syndarinnar.
En žaš breytti žvķ ekki aš hann var drengur góšur sem skildi lögmįl Drottins og išrašist og žvķ eitt af uppįhaldsbörnum Föšurins sem alltaf fékk fyrirgefningu og nįš žrįtt fyrir alla sķna mennsku. Muniš elskurnar, aš žaš sama gildir um okkur:
,,Sęll er sį, er afbrotin eru fyrirgefin, synd hans hulin.
Sęll er sį mašur, er Drottinn tilreiknar eigi misgjörš, sį er eigi geymir svik ķ anda.”
