Okkur þykjir vænt um ef þið skrifið í gestabókina og segið ykkar álit á efni síðunnar.
Útvarpsþáttur Jónu Rúnu Kvaran
Á nótum vináttunnar
Komið þið sæl!
Ekki verður ofsögum sagt að ástand heimsmálanna
síðustu daganna, er það sem efst situr í huga okkar,
sem óskum þess svo innilega, að í þessum annars ágæta
heimi okkar allra ríki friður og mildi þeirra Guðlegu
afla, sem vaka yfir okkur og ættu að stýra öllum okkar
gjörðum eftir atvikum.
Stríð það sem braust út við Persaflóa
fyrir tæpum
sólahring, er þyngra tilhugsunar en tárum taki og
vart verður úr þessu hægt að neita þeirri staðreynd,
að í öllu mannlífi ríkja á einhvern hátt átök góðs og
ills, sem við mennirnir höfum í hendi okkar, að snúa
við og uppræta þannig, að mikilvægi þess góða verði
það ljós, sem lýsir líf okkar upp og færir okkur aukna
birtu í sál og hjarta.
Við þurfum með sameiginlegu átaki,
að gera veg kærleikans sem mestan og bestan í öllum mannlegum
tengslum og vera minnug þess, að hvert og eitt okkar
þarf að byrja á að rækta sinni eigin innri garð, til
að auka líkur á aukinni hamingju heimsins barna og
farsælu jafnvægi í lífi allra barna Guðs . Við verðum
að leggja metnað okkar í allt það sem getur bætt
mannlífið og aukið tign mannsandans, hvar sem er í
veröldinni.
Það er alröng afstaða,
að telja sjálfum
sér trú um, að vegna þess að við búum hér norður á
hjara veraldarinnar umkringt Atlandshafinu á lítilli
eyju, geti við látið þjáningar þeirra ótal mörgu, sem
í veröldinni búa við misrétti og kúgun lönd og leið. Í
mörgum skólum landsins hafa á allra síðustu dögum
verið bænastundir með nemendum og kennurum þar sem
saman hefur verið beðið fyrir auknum líkum á friði í
heiminum og örugglega gefist vel og börnin flest lagt
sig fram.
Aftur á móti hefur lítillega borið á
hugsannaskekkju
hjá börnunum og þá sér í lagi drengjum vegna þessara
bæna fyrir meðbræðrum okkar, og sumir þeirra hafa átt
erfitt með bænir öðrum til handa á þeirri forsendu,
að þeir sem biðja ætti fyrir væru svo langt í burtu
,að spurning væri hvort þeim kæmi nokkuð við velferð
þeirra sem ekki eru við nefið á þeim og beinlínis
tengjast þeirra nánustu.
Svona afstaða í huga barns
er varhugavert veganesti
inn í framtíð, sem augljóslega byggist á sem mestum
skilningi allra heimsins barna á samábyrgð okkar allra
á mögulegri velferð meðbræðra okkar, ekki síður en
okkar sjálfra. Okkur varðar um misrétti, þjáningar, hungur og ofbeldi
það, sem víða viðgengst í veröldinni, hvort sem er hér
heima eða einhverstaðar út í hinum stóra heimi. Málið
er að það er óvirðing við mannkynið og sköpun Guðs, að
beita þeim aðferðum mannfyrirlitningar, sem verið er
að nota við Persaflóann, þar sem að örfáir vitfirringar
ráða hreinlega með fáránlegum athöfnum sínu til
um, hvort lítið saklaust barn fær, að eiga sér framtíð
í þessum ágæta heimi eða ekki. Við foreldra barna sem
nú eru að vaxa úr grasi eigum vitanlega að benda
börnunum okkar á mikilvægi þess að virða líf annarra
og rétt til nákvæmlega sama lífs og við kjósum okkur
til handa, hvort sem viðkomandi einstaklingur er
kínverji, afríkubúi, eistlendingur eða bara
íslendingur.
Bænir öðrum til handa,
eru einhver fegursti vottur
kærleikans og munu alltaf skila sér til góðs, séu þær
settar fram af einlægni, trú og fullkomnu trausti á
kærleiksboðskap Jesú Krists syni Guðs, sem hann sendi
okkur mönnunum til blessunar fyrir tuttugu öldum
síðan. Sá friðarboðskapur, sem einkennir kenningar
Krists, er það leiðarljós, sem við öll ættum að nota
okkur og ekki síst þegar í heiminum ríkir annar eins
glundroði og gerir einmitt núna.
Við eigum ekki og vitum ekki
hvar áhrifa bæna okkar
mun gæta mest, enda ætti ekki að vera á okkar valdi að
ákvarða það, Forsjónin er mun færari um það. Af þessum
ástæðum ættum við fremur, að treysta Guði til að
virkja þær í þágu þeirra, sem minna mega sín og um
leið óska þess að þær verði öðrum til blessunar.
Þetta er þátturinn "Á nótum vináttunnar"
þátturinn minn, þinn og allra hinna, sem langar til að öðlast
aukinn skilning á mikilvægi jákvæðra lífsviðhorfa í
mannlegum samskiptum. Í þætti þessum kann að vera á
stundum, að við séum nokkuð þreytandi og ekki alltaf
upplögð til að vera neitt sérlega jákvæð og fátt við
því að gera annað að vera þá bara fúl, þangað til að
því fer að fylgja ákveðið vesen og annað óþolandi
stress og þá náttúrlega verðum við í hvelli aftur
jákvæð og uppliftandi hvert fyrir annað. Við styðjumst
alfarið við ungbarna heimspekina góðu í öllum þeim
tilvikum, sem nokkur einlæg hugsun fær líf og aukin
þrótt okkur til umhugsunar.
Ekki er ástæða til að fara neinar þær leiðir,
sem eru hefðbundnar eða á annan hátt taldar gagnlegar, nema
það sé augljóslega kostur og þær leiðir hafi marg sannað ágæti sitt og augljósa yfirburði. Við hreinlega
notumst einungis við það, sem fellur undir reynsluþekkingu mína og innsæi í öllu töluðu máli þáttarins,
sem ekki tengist gestinum.
Þetta verður bara svona þangað til fram á sjónarsviðið
skýst einhver spekingurinn, sem mér og mínu ágæta
hyggjuviti slær svo kyrfilega við, að ég ligg í dvala
næstu missserin minnug þess, að enginn er ómissandi og
allra síst mín ágæta persóna þó indæl sé og
óútreiknanleg, sem getur verið býsna viðkvæmt mál
fyrir suma og örugglega taugatrekkjandi.
Þessar upplýsingar ættu að vera
einhverjum léttir og janfvel öðrum og andlegri einstaklingum lítileg
huggun, á þessum merkilegu tímum alvitringa og
stórspekinga, sem aldrei láta sér detta í hug, að
meðal íslenskrar alþýðu manna og kvenna, hefur öldum
saman verið til, bæði lítillát, djúpviturt og
kærleiksríkt fólk, sem ekki hefur hikað við að
auðvelda samferðafólki sínu eitt og annað í gleði
þeirra og sorg.
Nokkuð sem vissulega hefur orðið
í einfaldleika sínum og hrokaleysi, að driffjöður góðra athafna í mörgum
tilvikum og er þá til mikils unnið, þó ekki sé kannski
fyrir að fara titlunum eða ættgöfginni hjá viðkomandi
birtugjafa mannlegra tengsla. Við hvílum okkur nú smá
stund og hlustum á lítið ljúft lag og byrjum svo
leiðindi aftur óhikað. Við hvílum okkur smá stund
elskurnar og hlustum á friðarlag nokkurt sem ætti, að
ilja okkur á þessum viðkvæmu tímum.
Og áfram höldum við
með þessa einstöku umfjöllun um nafnið þitt til vorsins eins og
talað var um á dögunum, vonandi verður enginn spældur.
Þið munið að ég tók mér rithöfundar nafni Jóna Róna í
síðasta þætti, vegna þess að þannig eignaðist ég nafn,
sem innhélt svokallað innrím, sem mér þykir öðru rími
fegurra og lái mér hver sem vill. Auðvitað er rosalega
mikill kostur, þegar maður ætlar að vera rithöfundur,
þegar maður er orðinn stór að hafa nafnið sem nota á,
á væntanlega bókmennta framleiðslu alveg á gulltæru og
nánast á hreinu.
Jónu Rónu nafnið get ég því miður ekki
notað eftir að mér varð ljóst að nafnið Róna orkar vissulega
tvímælis, þannig að ef bókmenntafræðingar framtíðarinnar
létu sér detta í huga, að athuga í orðabókinni af
hverju viðkomandi nafn er dregið og hvaða aðrar
merkingar og vafasamar það hefur mögulega, en að þjóna
hefðakonugeði mínu hvað varðar nafngift á sjálfa mig í
framtíðinni.
Ansi hætt við því að
alþýða manna myndi heykslast
verulega, yrði henni ljósir flestir, ef ekki allir
eiginleikar þessarar annars ágætu nafngiftar að ég
hélt. Í fyrsta lagi ef við beygjum málfræðilega nafnið
Róna, án þess að hafa í huga endilega kvenmannsnafnið
Róna, sem alls ekki er til, að ég held og beygist því
ekki sem slíkt, þá kemur í ljós að nafnið er þolfallið
af nafninu Róni. Sem beygist í þrem föllum af fjórum
mögulegu nákvæmlega eins. Þetta óskemmtilega nafn
hefur verið sett af stakri óháttvísi, af svo kölluðu
kúltúr fólki, á ógæfumenn þjóðarinnar fullkomlega, án
tillits til þess, hvort það særði þá eða ekki, sem
sagt Róna gæti fræðilega verið dregið af nafninu Róni
og beygist svona hér er róni um róna frá róna til
róna. Rosalegt finnst ykkur ekki.
Nú ekki tók betra við,
þegar ég kynnti mér meiningu
orðsins, þá kom fyrst í ljós að vísu hégómanum í mér
til mikillar fróar og annarrar kátínu, að Róna þýðir
meðal annars barón, sem er alveg meiriháttar, vegna
þess að ég hef aldrei skilið afhverju ég fæddist ekki
með blátt blóð í æðum eins og ég er yndislegt og á
annan hátt óvenjulegt eintak stelpu.
Nú ekki stóð þetta ástand vellíðanar ýkja lengi, því
þegar ég fletti upp nafni þessu í gullbókinni minni,
sem er dumbrauð samheitabók bók, sem lítur bara út
eins og ástin sjálf, þá stendur þar að Róna geti
auðveldlega þýtt hestur og meira að segja hestur, sem
stundum er notaður til ákveðinna aðgerða stofninum til
fjölgunar.
Hugsið ykkur hvað mér brá ferlega,
ég fór alveg í kerfi og leit alls staðar í kringum mig dauðhrætt um
að einhver stæði yfir mér á meðan ég djekkaði þetta
af. Það lá við að ég fengi taugaáfall á nóinu, vegna
þess að mér fannst svo dónalegt, að nafnið skildi
innihalda þennan möguleika.
Svo við sjáum það að ekki gengur
að rithöfundur
framtíðarinnar, sem hefur reyndar sérhæft sig í
svokölluðu götumáli, sem er ómótstæðilegt og afar
hentugt málfar fyrir jafn tæpan aðila og mig. Auðvitað
geri ég mér grein fyrir því, að með ótæpilegri notkun
þessa ágæta málfars á ég ekki séns á að komast í raðir
þeirra stórpenna íslenskra, sem enda munu feril sinn á
hillum Landsbókasafnsins og öruggt mál að einhver á
eftir að verða spældur, vegna þessarar staðreyndar, en
ekki ég.
Mér finnst ágætt að skrifa fyrir augnablikið
og þá sem lifa það, því að þjóðin hefur hingað til, átt auðvelt
með að verða sér út um, mikilhæfa rithöfunda á heimsmælikvarða og þess vegna engin ástæða til að hryggjast
yfir því, þó augljósir hæfileikar mínir reynist ekki
henta þeim, sem halda vörð um íslenska tungu, ég lái
þessum elsku ekki, þó þeim finnist á tunguna hallað í
mínu tilviki. Aftur á móti verður að segjast eins og
er, að með þessum skrifum mínum er verið að hreifa til
ólíkar tilfinningar, sem afleiðingu af öðruvísi hugsunum, en ekki verið að framleiða meistaraverk í bókmenntalegum skilningi þess ágæta orðs, þó vissulega
væri það möguleg freisting. Að þessu sögðu er ég að hugsa um að kalla mig bara
Rósu og nota það nafn í öllum þeim tilvikum, sem mér
þykir skáldið í mér koma uppá yfirborðið, ef öllum er
sama.
Áður en við hverfum að fréttunum
úr fáranleikanum ætla ég að segja ykkur smá leyndarmál. Þannig er að ég var
svo heppin að lenda í dálítið sérstöku námi fyrir
nokkru, sem sennilega stendur yfir með smá hléum til
jóla og er ekkert nema gott um það að segja. Einn
daginn varð mér það ljóst, að ég yrði að tæknivæðast
dálítið og snéri mér því til góðvinar míns og
yfirmanns Ólafs Laufdal og sagist hafa feikilegan
áhuga á að læra á tæki þau, sem eru einmitt hér í
hljóðstofunni. Án þess að rengja áhuga minn gaf
Ólafur, sem er maður skilningsríkur og einstaklega
jákvæður og tillitsamur yfirmaður góðfúslega samþykki
sitt til þess arna og benti mér á, að útvarpsstjórinn
stórgóði Helgi Pétursson myndi greiða í þessum efnum,
sem ýmsum öðrum götur mínar.
Nú Helgi sá í hendi sinni að ekki dugði, að láta
einstakling, sem er bæði viðutan, skapstór og viðkvæmur í hendurnar á hverjum sem er og ákvað því að
fela vini sínum og fóstbróður Ólafi Þórðarsyni Ríó,
það dásamlega verkefni, að gera heiðarlega og skynsamlega tilraun, til að kenna mér allt um tæknimál
þau, sem notast best á útvarpsstöð sem þessari. Ég var
alsæl með þessa lausn, því að sem dyggur hlustandi
Aðalstöðvarinnar, er ég sérstakur aðdáandi fjöllistamannsins og öðlingsins Ólafs Þórðarsonar og tel okkur
Aðalstöðvar áhangendur ákaflega heppna, að hafa fengið
hann í hópinn. Þessi elska stjórnar morgunútvarpinu meðal annars og
ber því auk tækninámsins ábyrgð á að ég komist þrautalaust á fætur á morgnanna, sem mér leiðast svo rosalega.
Á morgunútvarpinu er Ólafur með sérlega spennandi
spurningaleik, auk margs konar fróðleiks og ég er
alveg að drepast yfir því að geta ekki hringt inn í
spurningaleikinn, af því að ég vinn hérna. Mig langar
svo ofsalega að komast í pottinn hjá Ólafi þórðarsyni
og eiga þá kannski von á að komast loksins í meiriháttar utanlandsferð, ef ég mitt nafn yrði dregið út.
Finnst ykkur ekki asnalegt, ef ég myndi hringja í
morgunþátt Aðalstöðvarinnar og reyna að breyta
röddinni, svo ekki uppgötvaðist að þetta væri ég.
Nú ég er sem sagt í tækninámi hjá Ólafi og gengur
svona og svona held ég, en vantar dálítið sjálfstraust. Vonandi gefst Ólafur ekki upp á að kenna mér
þó hægt gangi og ég meira hinu megin en hérna megin
eftir því sem kunnugir segja. Vonandi geta strákarnir
þrír, sem hafa stutt þetta þarfa nám orðið ánægðir með
það að hafa látið þetta ævintýri eftir mér,þó tvíeggjað sé fyrr eða síðar.
Í kvöld eftir þetta dásamlega spjall
og fréttirnar fáum við eilífðarmálin og umfjöllun þá sem þeim
fylgja. Síðan kemur gesturinn okkar um eða eftir
klukkan 11, sem að þessu sinni er Örn Ómarsson
háskólanemi og tónsmiður. Maður sem kallar ekki allt
ömmu sína. Hann ræðir við okkur um lífið og tilveruna
séð frá hans sjónarhorni.
Við endum svo þessa kvöldstund
eins og alltaf áður á
bæninni sem Drottinn gaf okkur öllum "Faðir Vor" og
minnumst umleið allra þeirra sem minna mega sín, hvar
sem þeir eru staddir í þessari annars ágætu veröld
okkar allra.
Af nýju mannrætarstefnunni minni
og tilraunum þeim andlegar, sem henni fylgja er það að frétta, að tilraun
númer tvo tókst mjög vel, en var þó frekar köld og
kærleiksvana, sem verður að teljast hnekkur fyrir
tilraunina, mig og þann sem vinnur að tilrauninni á
móti mér og alla þá aðra, sem tilraun þessari tengjast
beint eða óbeint. Ástæður eru margar og misalvarlega,
en allt er þó í réttum farvegi og mjög sennilegt, að
tilraun þrjú dragist eitthvað á langinn og ekkert nema
gott um það að segja, enda líklegt að vandað verði til
tilraunarinnar umfram það sem hluteigandi eiga að
venjast fram af þessu og ég því ekki á þeim buxunum,
að gefast upp þó vissulega sé það stundum freisting og
meira að segja mjög mikil freisting, því ekki verð ég
auðugari í veraldlegum skilning af þessu brölti mínu,
en kannski andlega hver veit og ekki veitir af sýnist
mér ef grannt er skoðað.
Svo allir séu með allt á hreinu,
er þessi mannrækt aðallega tengt þjálfun í æðruleysi, þolimæði, kærleika, hugrekki,staðfestu, með smá tilfinningasemi,
skapofsa, stolti, fýluköstum og óþolimæði í bland og
ekki má gleyma viljastyrknum, útsjónarseminni, mannúðinni og verulegri mildi, ekkert smávegis keppikefli
eða hvað finnst ykkur og ekki nema von að gallagripur
eins og ég sé við það að gefast upp í augnablikinu.
Enda er flest sem gefur tilefni til uppgjafar, þó vel
gangi og kannski gefst ég upp, því ekki er að vænta
þess að þeir aðrir, sem að þessari elskulegu mannrækt
vinna sjái, að ég er einfaldlega dauðþreytt og veitti
ekki af Parísaferð og annarri einstaklins umhyggju.
Fréttir úr fáránleikanum
Við fáum áframhaldandi fréttir úr fáranleikanum sem
tengjast fortíðinni að þessu sinni og ágætri stúlku
sem við þekkjum nokkuð vel. Stúlkan er nokkuð viðutan
og einhverra hlutavegna hafa genin í henni gengið
eitthvað til þannig, að hún hefur lent í furðulegustu
hlutum, sem afleiðing af þessari sérstöku samsetningu,
sem hún samanstendur af. Nú þessi elska hafði misst
starfið á elliheimilinu fyrir einstök afglöp og sjálfstæð vinnubrögð ákvað að ráða sig í fiskvinnu.
Eftir að hafa verið í fullum fiskigalla og klemmu á
nefinu í um viku, missti verkstjórinn algjörlega þolimæðina við þessa elsku, sem reynda taldi sig sjálfa
vera hin ágætasta starfskraft og sennilega leitun að
öðru eins taldi hún. Stúlka þessi er og var fremur
vísindalega hugsandi og fátt henni óviðkomandi. Allt
þarf að skoða og helst skilja og jafnvel gefur hún sér
undarlegustu forsendur fyrir þessu og hinu ef henni
sýnist svo.
Fiskvinnuverkefnin lágu í
því meðal annars að pilla
orma úr fiskflökum og aðallega þá¢úr þorskflökum. Nú
ormarnir virtust bæði ólíkir og á mismunandi aldri,
auk þess sem kynið var ólíkt taldi hún. Henni fannst
eitthvað mikið rangt yfirhöfuð, að vera í vinnu við
það að deyða part af sköpun Guðs í formi orma.
Þegar hún gat ekki séð nákvæmlega hvað hún var að
deyða kallaði hún á verkstjórann og spurði hann hvort
hann héldi að þessi ormur væri t.d. öldungur eða hvort
verið gæti, að þessi feiti þarna væri kannski
barnshafnandi. Eins kom fyrir að henni var ekki ljóst
þegar saman lágu kannski þrír ormar, hvort gæti verið
að einn úr hópnum hefði tafist og kæmi svo á staðin,
sem hinir voru á og allir bara horfnir, vegna þess að
stúlkan hafði pillað þá í burtu. Hún taldi mikið
óréttlæti í þessum ákvörðunum sínum, að taka þátt í
þessu hvimleiða drápi á hringormum.
Þetta gekk svona í viku
þegar verkstjórin var farin að koma til hennar og
rína ofan í fiskflakið og spá í sömu hluti og hún, að
hann gjörsamlega trylltist og spurði hvort hún væri
fáviti eða hvað og ef hún héldi að hún væri ráðin til
að gera vísindalegar tilraunir á hringormum, væri það
algjör grundvallarmisskilningur.
Með það sama var henni bent á að reyna að ráða sig
fremur í vinnu sem hæfði áhugasviðum hennar og
hæfileikum betur en fiskverkun.
Af stúlkunni með genin góðu
er það að frétta, að hún lifir enn og reyndar
hefur verið í nokkurs konar hreinsunarstörfum og
vísindalegum tilraunum, einföldum og áhugaverðum síðan
um árið í sköpunarverki Guðs, en þó aðallega í tengslum við það sem kvikt er eins og ormarnir í fiskinum
forðum og gengur upprétt öllu jafna, en á það þó til
að skríða stundum af ýmsum ástæðum eða þannig. Við
hlustum núna á gott lag mér til ánægju og hverfum svo
að eilífðarmálunum góðu.